در پی نا امیدی مقامات شوروی از کسب امتیاز نفت شمال در اواخر 1323، آنها دست بالا را گرفته در صدد تجزیه کل شمال ایران برآمدند؛ برنامه ای که از دیرباز مد نظر روسیه قرار داشت و بعد از شهریور 1320و اشغال ایران، مقدمات عملی آن نیز فراهم شد. اگر چه برخی از گرایش ها و جراید چپ‌گرا این رشته تحرکات را که در نهایت به تشکیل دو حکومت دست نشانده در تبریز و مهاباد منجر شد، تحولی مترقی تعبیر کردند و برخی از گرایش ها و جراید بی طرف نیز تجاهل در پیش گرفتند،اما گرایش ها و جراید دیگری نیز بودند که از همان بدو کار از افشای واقعیت امر خودداری نکرده و تا جایی که مجال انتشار داشتند از این مداخله آشکار بیگانگان در امور داخلی کشور پرده برداشتند. آن چه در این مجموعه ارائه می شود، گوشه هایی از این تلاش های مطبوعاتی است.
کتاب روزشماره غائله آذربایجان در دو جلد از 11 مرداد الی 28 آذر 1324 و 29 آذر الی 29 اسفند 1324 به کوشش کاوه بیات و رضاآذری شهررضایی به بازار آمده است. این اثر مهم در حقیقت مجموعه ای از گزارش نشریات وقت در خصوص اوضاع و احوال آذربایجان از دریچه های مختلف است. این کتاب توسط نشر شیرازه و در تهران منتشر شده است.
