بادکوبه،ماورای قفقاز سرزمین شروان/ افشین جعفرزاده

۲۰ مرداد, ۱۳۹۷
بادکوبه،ماورای قفقاز سرزمین شروان/ افشین جعفرزاده

افشین جعفرزاده/ باکو و یا بادکوبه، از نظرگاه تاریخی و تعلق جغرافیایی همواره تخت نشین سرزمین شروان بوده و این ولایت تا سال ۱۸۱۳ میلادی بخشی از ایران بوده است و این تعلق پس از سقوط شروانشاهان بدست شاه اسماعیل صفوی به جز در دوره هایی محدود همواره پایدار مانده است. اگر چه بیش از دویست سال است به زور از ایران جدا شده ،جای جای این شهر و سنگ نوشته های تاریخی و سنگ قبرهایش و نام محله ها و روستا ها بوی تعلق به فرهنگ ایرانی می دهد.

 بررسی صدها نوشتار و نقشه تاریخی در زبانهای گوناگون نشان می دهد این شهر و ولایت شروان و اران هیچگاه نامش آذربایجان نبوده و این تغییر نام در زمان اشغال این ناحیه توسط سپاه عثمانی و در ژوئن ۱۹۱۸  بدست محمد امین رسول زاده و حزب مساوات انجام شد و اعتراض های گسترده ای را سبب شد.
 یکی از ارزشمند ترین مستتدات تاریخی این ادعا کتاب شش جلدی و ارزشمند و معتبر قاموس الاعلام ، نگاشته ادیب زبان دان و فیلسوف مشهور اواخر دوره عثمانی شمس الدین سامی است که این کتاب را در شش جلد در سال ۱۳۰۶ هجری نگاشت و تا ۱۳۱۶ تکمیل کرد.

قاموس‌الاعلام فرهنگی تاریخی و جغرافیایی، به زبان ترکی عثمانی،  است. این کتاب  مشتمل بر زندگینامهٔ مشاهیرخاور و باختر از طبقات مختلف و شرح شهرها و ممالک و غیره‌ است، و در ۶ مجلد در سال‌های ۱۳۰۶ تا ۱۳۱۶ هجری قمری (۱۸۸۹ تا ۱۸۹۸ میلادی) در استانبول چاپ شده‌ است.
در این کتاب افزون بر ریشه واژگان می توان به اطلاعات ارزشمندی پیرامون نام های ایران، اران، شروان، آذربایجان، کردستان، ارمنستان، قره باغ، گرجستان ، خلیج فارس و شرح حال مشاهیری چون فردوسی توسی، نظامی، خاقانی،حافظ، سعدی، مولانا و… دست یافت.

این کتاب اکنون در زمره ارزشمند ترین و صاحب اعتبارترین  آثار بازمانده فرهنگی دوره عثمانیست و بر اساس کوشش های چند دهه ای شمس الدین سامی و با تکیه بر منابع معتبر نگاشته شده است و در این زمان نیز مورد استناد پژوهشگران حوزه فرهنگ است.