ریاض الافکار در توصیف خزان و بهار/تالیف یارعلی تبریزی

۱۷ مهر, ۱۳۹۸
ریاض الافکار در توصیف خزان و بهار/تالیف یارعلی تبریزی

تالیف یارعلی تبریزی
به تصحیح نصرالله پورجوادی
نشر مرکز دانشگاهی

ریاض الافکار کتابی است ادبی با چاشنی های عرفانی و فلسفی که نویسنده ای آذربایجانی به نام یار علی تبریزی در اوایل قرن دهم هجری در شهر بورسه، در غرب آسیای صغیر (ترکیه کنونی) تالیف کرده است. مولف در این کتاب مناظره ای تشکیل داده است به زبان حال میان خزان و بهار که هر یک از این دو شخصیت درباره فوائد خود با یکدیگر سخن می‌گویند و سعی می‌کنند که خود را برتر از دیگری نشان دهند.

در مقدمه که مصحح بر این اثر نوشته است یارعلی تبریزی را که نویسنده ای ناشناخته بوده است معرفی کرده و اثر او را تحلیل نموده است. تالیف این رسانه به زبان فارسی نشان میدهد که زبان و ادبیات فارسی چه اهمیتی در دوره عثمانی در آسیای صغیر داشته و این زبان نه تنهادر دربار سلاطین عثمانی زبان رسمی بوده، بلکه در شهرهای مختلف نیز زبان فرهنگ و ادب بوده و در مجالس علمی و ادبی و شعر خوانی، دانشمندان و ادبا و نویسندگان و شعرا به این زبان تکلم می‌کرده اند.

به گفته یارعلی تبریزی در زندگی نامه خود، علاوه بر عبدالقادر والی شهر بورسه که به او پیشنهاد کرده است تا این کتاب را تالیف کند، مولف به دو شخصیت تاریخی دیگر که در عصر او می‌زیسته اند اشاره کرده و از آنان نام برد است. یکی سلطان سلیمان قانونی و دیگری مصطفی پاشا وزیر ثانی سلیمان.

در این کتاب مناظره بین خزان و بهار به دو زبان نثر و نظم صورت گرفته و نویسنده از زبان عامیانه هم بهره برده است. این کتاب توسط دکتر نصرالله پورجوادی یافت و تصحیح شده است و بخش مهمی از ادبیات حوزه ایران فرهنگی است. پورجوادی پیش از این با کشف و تصحیح کتاب سترگ «سفینه تبریز» کمک بزرگی به ادبیات آذربایجان و تاریخ تبریز کرده بود.